Amourié-blanc
Morus alba
Moraceae
Àutri noum : Amourié, Amouhié, Amourié-rose.
Nom en français : Mûrier blanc.
Descripcioun :L'amourié-blanc se rescontre encaro d'eici, d'eila, dins li colo e la campagno. S'èi naturalisa dins la valado dóu Rose. Se recounèis à si fueio óuvalo, en cor à la baso, e dentado. Se pòu vèire de varieta roso que ié dison amourié-rose (fotò).
Usanço :Se saup que l'amourié, que nous vèn d'Asìo dóu couchant, fuguè proun cultiva pèr abali, emé si fueio, li magnan. Aquéli d'aqui manjon rèn qu'acò. Lou fru de l'amourié-blanc se manjo pas gaire au nostre, au contro de l'amourié-negre. Li fueio soun vertuouso pèr ajuda à digeri e dourmi, pèr lucha contro li fèbre e coume remaisso doulour.
Port : Aubre
Taio : 2 à 10 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Morus
Famiho : Moraceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 400 m
Aparado : Noun
Abriéu à mai
Liò : Baragno
- Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
- Proche d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Asìo-Èst
Ref. sc. : Morus alba L., 1753
Lavanèso
Galega officinalis
Fabaceae Leguminosae
Autre noum : Avanèso.
Noms en français : Galéga officinal, Rue-de-chèvre.
Descripcioun :La lavanèso nous vèn d'Éuropo dóu levant e d'Asìo mounte trachis naturalamen. Eici s'atrovo, raramen, en ribo d'aigo e dins li prado umido. Sèmblo uno vèsso, mai li fuioun soun en noumbre impar e sènso vediho. Li flour soun d'un blu clar e la planto a quàsi ges de péu.
Usanço :Es uno planto empouisounanto pèr lou bestiàri quouro es en flour e un cop seco : 100 g de lavanèso seco douno la mort pèr la fedo que pòu pu alena. Fai pissa, abeissa la glicemìo e èi peréu galatougèno. Li flour seco se prènon en tisano, pamens mèfi que n'en fau pas trop metre.
Port : Grando erbo
Taio : 40 à 100 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Galega
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Remarco :
Mai à avoust
Liò : Ribiero
- Prado umido
- Ribo d'aigo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Éuropo-Sud-Èst
Ref. sc. : Galega officinalis L., 1753